Một người yêu thích xe đạp thì cần tìm hiểu về các loại líp xe đạp phổ biến trên thị trường. Bởi đây là một trong những phụ tùng quan trọng nhất trên bộ truyền động của xe đạp, không có thì xe không thể di chuyển được. Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về đặc điểm của từng loại.
Líp xe đạp là bộ phận nhận chuyển động từ xích và truyền đến bánh sau, làm bánh xe quay và chỉ quay theo chiều thuận. Líp xe đạp gồm nhiều bánh răng, có thể thay đổi số lượng và kích thước để điều chỉnh tốc độ và lực đạp. Đây là một bộ phận quan trọng trong trải nghiệm lái xe và sự hoạt động của một chiếc xe đạp.
Khi chọn đúng loại líp xe đạp đúng mục đích, bạn sẽ nhận được các 03 lợi ích lớn:
- Tăng hiệu suất và trải nghiệm lái xe, giảm mệt mỏi và tiết kiệm năng lượng.
- Giảm thiểu sự hao mòn và trục trặc của các bộ phận khác, ví dụ như xích (sên) hay Đùm (Moay ơ)… kéo dài tuổi thọ của xe.
- Nâng cao an toàn và phòng ngừa rủi ro sự cố trong khi lái xe.
Líp vặn 7 tầng đặc trưng của xe đạp địa hình Serima Taiwan
Vậy thị trường hiện có những loại líp xe đạp phổ biến nào?
Các loại líp xe đạp phổ biến
Có nhiều cách để phân loại líp xe đạp, bạn hoàn toàn có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ:
Theo số lượng tầng líp
- Líp 1 tốc độ: Đây là loại líp phổ biến nhất trên các dòng xe đạp phổ thông, Citybike và của xe đạp Fixed Gear. Líp 1 tốc độ chỉ có một vòng bánh răng, do đó người đạp chỉ có thể đạp với một tốc độ duy nhất.
- Líp nhiều tốc độ: Loại líp này có nhiều vòng bánh răng hơn, cho phép người đạp thay đổi tốc độ linh hoạt tùy theo địa hình và nhu cầu sử dụng. Hiện nay, phổ biến nhất vẫn là các loại líp đa tầng từ 2-12 với số lượng vòng bánh răng tương ứng
Theo kiểu lắp đặt
Có 02 kiểu: Líp vặn (freewheel) và líp thả (cassette) là hai loại líp xe đạp khác nhau về thiết kế, cơ chế hoạt động và tính ứng dụng. Song song với đó là ưu nhược điểm riêng của từng loại. Theo đó, Líp vặn phổ biến hơn trên các dòng xe đạp phổ thông, truyền thống vì nó đơn giản, líp thả ở phân khúc cao hơn bởi tính linh hoạt trong việc bảo dưỡng, thay thế, bảo trì… Ngược lại, các dòng xe đạp thể thao cao cấp hầu như được trang bị líp thả vì tính linh hoạt của nó.
Líp vặn (Freewheel)
Líp vặn là loại líp truyền thống, có dạng một khối nguyên thể, gồm nhiều bánh răng cưa được gắn liền nhau. Đĩa này được gắn trực tiếp vào trục bánh sau (đùm) của xe đạp bằng ren.
Líp vặn xe đạp 7 tầng điển hình
Ưu điểm
- Giá thành rẻ, phù hợp với nhiều dòng xe phổ thông
- Độ bền cao, bền bỉ, truyền lực hiệu quả
- Thiết kế đơn giản, dễ dàng lắp đặt cho người mới
Nhược điểm:
- Trọng lượng nặng hơn líp thả
- Khó thay thế, bảo dưỡng và điều chỉnh các bánh răng khi bị mòn. Nếu 1 líp 1 mòn, hư hỏng thì phải thay cả cụm líp.
- Giới hạn số lượng bánh răng và kích thước (thường dưới 10)
Líp thả (cassette)
Líp thả là loại líp hiện đại, được phát minh sau này. Sử dụng phổ biến trên các dòng xe đạp thể thao, xe đạp phân khúc trung cao cấp. Líp thả được cấu tạo từ một bộ các bánh răng được lắp đặt trên một đĩa hình trụ. Đĩa này được gắn, khóa chặt vào trục bánh sau (đùm) của xe đạp thông qua một bộ phận gọi là cassette lockring.
Líp thả trên xe đạp thường có thiết kế khá đẹp
Ưu điểm:
- Trọng lượng nhẹ hơn líp vặn
- Dễ dàng thay thế, bảo dưỡng các bánh răng khi bị mòn
- Thiết kế linh hoạt, có thể thay đổi số lượng bánh răng và kích thước
Nhược điểm:
- Giá thành cao hơn líp vặn
- Khó lắp đặt và bảo dưỡng hơn líp vặn vì cần đùm và mở khóa chuyên dụng
Các bước kiểm tra định kỳ líp xe đạp
Kiểm tra tình trạng tổng thể
Kiểm tra xem líp có bị hư hỏng, gỉ sét hay mòn không. Nếu phát hiện bất kỳ vấn đề nào, cần sửa chữa hoặc thay thế ngay lập tức. Bởi việc này thực hiện không đơn giản, cần các dụng cụ chuyên dụng. Việc của bạn là làm nó một cách định kỳ, sau đó mang ra thợ hoặc chuyên gia về xe đạp.
Kiểm tra mức độ căng xích xe đạp
Dây xích xe đạp nên có độ căng vừa phải, không quá chặt cũng không quá lỏng. Bạn có thể kiểm tra bằng cách nhấn nhẹ vào líp ở giữa hai bánh răng. Nếu dây xích có thể di chuyển khoảng vài li, thì nó có độ căng phù hợp. Nếu xích và líp quá chặt, nó sẽ gây mài mòn nhanh hơn và làm hỏng bánh răng. Nếu dây xích quá lỏng, nó sẽ dễ tuột khỏi bánh răng và gây nguy hiểm khi lái xe.
Kiểm tra mức độ bẩn của líp xe đạp
Líp xe đạp nên được giữ sạch sẽ để tránh ăn mòn và giảm ma sát. Bạn có thể kiểm tra bằng cách chạy tay qua líp và xem có dính bụi, cát, dầu nhớt hay không. Nếu có, bạn nên vệ sinh líp xe đạp ngay lập tức.
Kiểm tra mức độ mòn của líp xe đạp
Líp xe đạp sẽ bị mòn theo thời gian do ma sát giữa bánh răng và xích. Bạn có thể kiểm tra bằng cách so sánh hình dạng của các răng trên líp với hình dạng ban đầu. Nếu các răng trên líp bị cong, méo hay gãy, thì nó đã bị mòn và cần được thay thế.
Bảo trì bảo dưỡng líp xe đạp rất quan trọng
Các vấn đề phổ biến và cách khắc phục líp xe đạp
- Líp kêu tiếng rít rít: Nguyên nhân có thể do xích bị khô hoặc bị bẩn. Cách khắc phục là vệ sinh xích và tra dầu mỡ.
- Líp bị trượt: Nguyên nhân có thể do xích bị giãn hoặc bánh răng bị mòn. Cách khắc phục là điều chỉnh lại độ căng xích hoặc thay thế bánh răng mới.
- Líp bị gãy bánh răng: Nguyên nhân có thể do va đập mạnh hoặc sử dụng xe đạp trong điều kiện khắc nghiệt. Cách khắc phục là thay thế líp.
Gợi ý về việc xử lý sự cố và bảo trì định kỳ
- Thay thế líp thường khó khăn, cần nhiều dụng cụ. Do đó, trước mỗi chuyến đi xa, bạn hãy kiểm tra thật cẩn thận
- Nên bảo dưỡng líp định kỳ 500-1000 km. Việc bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn và khắc phục kịp thời, giúp líp hoạt động hiệu quả và bền lâu.
- Vệ sinh líp và xích thường xuyên: Sử dụng bàn chải mềm và xà phòng để vệ sinh líp và xích. Sau đó, lau khô bằng khăn mềm.
- Tra dầu mỡ cho líp và xích: Sử dụng dầu mỡ chuyên dụng cho xe đạp để bôi trơn líp và xích.
- Tránh sử dụng xe đạp trong điều kiện khắc nghiệt: Nếu được, hãy tránh sử dụng xe đạp trong điều kiện mưa, bùn đất hoặc địa hình gồ ghề thường xuyên. Hoặc vệ sinh sạch sẽ xe đạp ngay sau khi đi dưới các điều kiện này.
- Sử dụng xe đạp đúng cách: Không đạp xe quá mạnh, đạp nhấn thường xuyên. Có thể gây ra các vấn đề với líp, xích và cốt trục giữa. Đây là thói quen dễ khiến các bạn phải bảo trì nhiều bộ phận thường xuyên hơn.
Hi vọng các bạn có thêm nhiều kiến thức về líp xe đạp để sử dụng chiếc xe đạp của mình hiệu quả hơn.
Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết của HBW – Xe đạp của thanh xuân. Theo dõi chúng mình tại Fanpage HBW để cập nhật nhiều kiến thức về xe đạp hơn nhé.
